App. 5. MARCHE

Le notizie relative alle marche prevedono: a) Da una a tre citazioni standard; b) una descrizione tratta dai repertori; c) da una a cinque parole chiave.

Ad evitare che una marca sia inserita in banca dati più di una volta con citazioni diverse, per i repertori italiani l'ICCU ha fornito una serie di tabelle di concordanze (App. 5.5.). Una volta identificata una marca su un repertorio, si consulta sulla tabella riferita a quel repertorio la citazione standard ricavata, e se accanto alla citazione se ne trovano altre si debbono obbligatoriamente citare fino a tre. Se sono 4 o vi sono affiancate lettere, v. nota al termine delle tabelle.

Al momento di fare il legame con la notizia, le marche si cercano e se si trovano si catturano, altrimenti si creano in gestione marche.

App. 5.1. MARCHE: CITAZIONE STANDARD

Prevista per le marche censite nei seguenti repertori che saranno identificati con un carattere alfabetico (nell'elenco che segue, sulla sinistra).

All'interno caratteri numerici (fino a 5) individueranno le singole marche (nell'elenco che segue, le lettere fra parentesi sulla destra indicano la tipologia, v. App. 5.2., Marche: compilazione)

ITALIA

(F)
A F. Ascarelli, La tipografia cinquecentina italiana. Firenze, Sansoni antiquariato, 1953. (F)
T F. Ascarelli, M. Menato, La tipografia del '500 in Italia. Firenze, L. S. Olschki, 1989. (F)
Q F. Ascarelli, E. Vaccaro, Marche poco note di tipografi editori italiani del sec. XVI dalla raccolta della biblioteca universitaria Alessandrina. In: "Miscellanea di studi in memoria di Anna Saitta Revignas". Firenze, L. S. Olschki, 1978, p. 29-52. (F)
K P. Kristeller, Die italienischen Buchdrucker- und Verlegerzeichen bis 1525. Strassburg, J. H. Ed. Heitz, 1893 (ripr. facs.: Naarden, A. W. Van Bekhoven, 1969. (F)
U EDIT16 (http://edit16.iccu.sbn.it)
V E. Vaccaro, Le marche dei tipografi ed editori del secolo XVI nella Biblioteca Angelica. Firenze : L. S. Olschki, 1983. (F)
Z G. Zappella, Le marche dei tipografi e degli editori italiani del Cinquecento. Milano, Editrice Bibliografica, 1986. (F)
O MAR.T.E Marche Tipografiche Editoriali [edizioni italiane del secolo XVII] /BNC Roma. (http://193.206.215.4/marte/intro.html)

FRANCIA

L H. Baudrier, Bibliographie lyonnaise. Lyon, A. Brun; Lyon, L. Brun; Paris, A. Picard et fils; Lyon, F. Brossier; Paris, A. Picard et fils, 1895-1921. (VP)
I W. J. Meyer Bern, Die französischen Drucker- und Verlegerzeichen des XV Jahrhunderts. München, Verlag der Münchner Drucke, 1926. (F)
R Ph. Renouard, Les marques typographiques parisiennes des XV et XVI siècles. Paris, H. Champion, 1928. (F)
S L. C. Silvestre, Marques typographiques, ou Recueil des monogrammes, chiffres, einseignes, devises ... Paris, Impr. Renou et Maulde, 1867. (F)

GERMANIA

G H. Grimm, Deutsche Buchdruckersignete des XVI Jahrhunderts. Wiesbaden, G. Pressler, 1965. (P)
C P. Heitz, Elsässische Büchermarken bis Anfang des 18. Jahrhunderts. Strassburg, J. H. Ed. Heitz, 1892. (PC)
F P. Heitz, Frankfurter und mainzer Drucker- und Verlegerzeichen bis in das 17. Jahrhundert. Strassburg, J. H. Ed. Heitz, 1896. (VF)
H P. Heitz, Die kölner Büchermarken bis Anfang des XVII Jahrhunderts. Strassburg, J. H. Ed. Heitz, 1898. (F)
W H. Wendland, Signete : deutsche Drucker- und Verlegerzeichen 1457-1600. Hannover, Schlüter, 1984. [riguarda Germania, Svizzera, Austria] (PC)

PAESI BASSI - BELGIO

B Marques typographiques des imprimeurs et libraires qui ont exercé dans les Pays-Bas, et marques typographiques des imprimeurs et libraires belges établis à l'étranger. In: "Bibliotheca belgica. Bibliographie générale des Pays-Bas". Bruxelles, Culture et civilisation, 1964-1975, vol. IV, p. 60-208. .(PC)
N G. Van Havre, Marques typographiques des imprimeurs et libraires anversois. antwerpen, J. E. Buschmann; Gent, Ad. Hoste, 1883-1884. (VPC)
D F. Vandeweghe - B. Op De Beek, Drukkersmerken uit de 15de en de 16de eeuw binnen de grenzen van het huidige België. Marques typographiques employées aux Xve et XVIe siècles dans les limites géographiques de la Belgique actuelle. Nieuwkoop, De Graaf, 1993. (PC)

REGNO UNITO

M R. B. McKerrow, Printers' & publishers' devices in England & Scotland 1485-1640. London, The Bibliographical society, 1949. (F)

SPAGNA

P K. Habler, Spanische und portugiesische Bücherzeichen des XV und XVI Jahrhunderts. Strassburg, J. H. Ed. Heitz, 1898. (PC)
E F. Vindel, Escudos y marcas de impresores y libreros en España durante los siglos XV a XIX (1485-1850). Barcelona, Editorial Orbis, 1942. (F)

SVIZZERA

J P. Heitz, Basler Büchermarken bis zum Anfang des 17. Jahrhunderts. Strassburg, J. H. Ed. Heitz, 1895. (F)
X P. Heitz, Genfer Buchdrucker und Verlegerzeichen im 15., 16. und 17. Jahrhundert. Strassburg, Heitz, 1908 (F)
Y P. Heitz, Die Zürcher Büchermarken bis zum Anfang des 17. Jahrhunderts. Zürich, Fäsi & Beer, 1895. (F)
App. 5.2. MARCHE: COMPILAZIONE

La citazione standard è articolata in un carattere alfabetico che identifica il repertorio e cinque caratteri numerici che identificano la marca nell'ambito del repertorio.

Segue la tipologia dei repertori con la casistica delle citazioni, con l'avvertenza che se è stata attribuita ad un repertorio una certa tipologia, non si può contravvenire anche se all'interno del repertorio vi sono eccezioni: ad es. se repertori contrassegnati P o VP (dove è presente una marca per pagina, e la citazione è per pagina), si trova una pagina con due marche, si citerà la pagina e in nota al legame si indicherà il numero della marca.

Più problematico è il caso di repertori di tipo F o VF (dove la numerazione è per marche): se si incontra una marca non numerata si dovrà fare un collegamento a "marca non censita" (MID SBNM000000), e in nota al legame si daranno le informazioni utili per l'individuazione della marca.

(F) Numero della figura [5 caratteri]
(Repertorio in uno o più volumi con marche numerate progressivamente)
Z 00014

(VF) Numero del volume [2 car.] e numero della figura [3 car.]
(Repertorio in più volumi o parti in cui la numerazione delle marche si ripete)
F 02 013 [senza spazi]

(P) Numero della pagina [5 car.]
(Repertorio in un solo volume con una marca, non numerata, per pagina)
G 00056

(VP) Numero del volume [2 car.] e numero della pagina [3 car.]
(Repertorio in più volumi con una marca, non numerata, per pagina)
L 11 087 [senza spazi]

(PC) Numero della pagina o tavola [3 car.] e numero ottenuto contando le marche orizzontalmente tenendo conto, ai fini della successione numerica, del margine superiore delle figure [2 car.]
(Repertorio in un volume con più marche per pagina non numerate o numerate non progressivamente)
P 032 01 [senza spazi]

(VPC) Numero del volume [1 car.], numero della pagina o tavola [3 car.] e numero ottenuto contando le marche orizzontalmente tenendo conto, ai fini della successione numerica, del margine superiore delle figure e scendendo [1 car.]
(Repertorio in più volumi con più marche per pagina non numerate o numerate non progressivamente)
N 1 015 3 [senza spazi]

App. 5.3. MARCHE: DESCRIZIONE

La marca viene descritta in non più di 160 caratteri, utilizzando la descrizione dei repertori sopra citati se vi si trova, e eventualmente abbreviandola. Esempi:

Sirena con due code divaricate che si attorcigliano sulle braccia

Tripla croce su cerchio con iniziali

Leone rampante su un albero con sfondo di paesaggio

Guerriero con elmo piumato e spada cavalca un bue. Motto: A furore rusticorum libera nos Domine

Se la pubblicazione presenta più marche, ad es. sul frontespizio e nel colophon, si possono fare tutti i legami ritenuti necessari.

Se la marca non è censita non si compilano nuove descrizioni che potrebbero essere soggettive e variare da catalogatore a catalogatore, ma si stabilisce il collegamento tra la notizia relativa alla pubblicazione che si è catalogata e la notizia con il MID SBNM000000 relativo alla stringa "marca non censita".

Il collegamento sarà con il MID SBNM000001 per "marca non controllata" se non si possiede uno dei repertori sopra indicati.

I due MID: SBNM000000 e SBNM000001 caratterizzano degli insiemi a differenza dagli altri MID che sono uno per ogni marca.

E'disponibile uno spaziodove inserire l'indicazione della posizione occupata dalla marca, e, se la marca non è censita, le sigle dei repertori consultati ed eventualmente le somiglianze con marche censite. Se si è trovata la marca in un repertorio che non è fra quelli consigliati, la citazione si fa per intero.

Nota al legame: Marca sul front. Repertori consultati: Z e V, Marca simile a Z23

App. 5.4. MARCHE: PAROLE CHIAVE

Alla descrizione si possono associare non più di 5 parole chiave di 10 caratteri ciascuna con i nomi di personaggi, animali, oggetti presenti nella marca e citati nella descrizione. La parola è data al singolare o al plurale a seconda del numero degli oggetti presenti nella marca. Anche in questo caso, se la marca non è censita o non si ha il repertorio, non si creano parole chiave che potrebbero essere soggettive.

SIRENA [v. App. 5.3.]

CROCE CERCHIO [v. App. 5.3.]

LEONE ALBERO PAESAGGIO [v. App. 5.3.]

Se nella marca si trova un motto, la prima parola chiave è costituita dai primi 10 caratteri del motto senza spazi né punteggiatura. Se nella marca è presente una scritta (nome del tipografo o una o più iniziali ecc.), una delle prime tre parole chiave è costituita dai primi 10 caratteri della scritta senza spazi né punteggiatura.

AFURORERUS GUERRIERO BUE [v. App. 5.3.]

ILPIUBELFI [Nella marca il motto: Il più bel fiore ne coglie]

IOIACOMOEF [Nella marca la scritta: Io. Iacomo e frat. d. Legnano]

FSGBNBDZ [Nella marca le iniziali dei tipografi: Francesco de' Franceschi (=Francesco Senese), Gaspare Bindoni il vecchio, Nicolò Bevilacqua e Damiano Zenaro]

App. 5.5. MARCHE: CORRISPONDENZE FRA LE CITAZIONI DEI REPERTORI ITALIANI

Vedere quanto detto all'inizio dell'App. 5., e per i repertori v. App. 5.1. ITALIA. Per la consultazione di queste corrispondenze v. anche la nota al termine delle tabelle.

Z = Zappella, Le marche dei tipografi e degli editori italiani del Cinquecento

Z1 - V402 Z3 - V293 Z4 - T56 Z6 - V385
Z9 - V511 - A138 Z10 - A60 - T30 Z13 - V168 Z15 - V238
Z16 - 158 Z17 - V440 - Q54 Z18 - V405 Z25 - K191
Z26 - V436 Z28 - T21 Z30 - V14 Z31 - V429
Z33 - V113 Z35 - V393 - K177 Z36 - A72 Z38 - V392 - K174
Z39 - V395 - K175 Z41 - A73 Z42 - V399 - A74 Z44 - V221
Z45 - V400 Z46 - A75 Z47 - K176 Z50 - V398
Z51 - V123 Z56 - V25 Z57 - V26 Z58 - A29
Z62 - A103 Z67 - V459 Z68 - Q43 Z70 - V337
Z73 - V190 Z74 - V342 Z77 - V259 - A63 Z78 - V359
Z79 - T47 Z80 - V339 Z81 - K204 Z82 - V277
Z83 - K336 Z84 - K73 Z85 - K74 Z86 - K78
Z87 - V108 - K79 Z88 - K83 Z89 - V435 Z93 - A98
Z94 - V287 Z101 - V227 - A28 Z102 - V270 Z103 - K265
Z104 - V31 Z105 - Q11 Z110 - V397 Z111 - V199b - K206
Z112 - K334 Z116 - Q3 Z117 - V30 Z119 - V77
Z121 - V315 Z124 - V356 - A133 Z125 - V89 Z126 - T2
Z128 - A22 Z129 - V191 - A21 Z130 - A23 Z132 - V373 - T49
Z138 - Q29 Z142 - V240 - Q26 Z143 - V185 Z144 - V186
Z146 - V407 Z147 - A143 Z148 - V538 Z150 - V122
Z152 - V551 Z153 - V 472 Z155 - V67 - T23 Z156 - V162 - A15
Z158 - V195 Z159 - V312 Z160 - V313 Z161 - Q1 - T16
Z164 - Q14 Z165 - A94 - K340 Z167 - V388 Z168 - V85 - T20
Z173 - V11 Z175 - A86 - K312 Z177 - K314 Z179 - V484 - K313
Z180 - K315 Z181 - A25 Z183 - V19 Z185 - A61
Z187 - V63 Z189 - V294 Z190 - Q40 Z190b - V199a - K149
Z190t. - V43 Z191 - V51 Z191b - V55 Z194 - V 327
Z197 - Q5 Z198 - V517 Z201 - V216 Z202 - V34
Z205 - V346 Z207 - V169 Z209 - V180 Z210 - V272
Z211 - V418 Z212 - V534 Z215 - A44 Z216 - K207
Z220 - K337 Z221 - V390 Z222 - V535 Z223 - V258 - Q27
Z224 - V537 Z225 - V345 Z226 - K278 Z227 - V481 - Q62
Z229 - V179 - A18 Z230 - V432 - Q51 Z231 - K193 Z233 - K208
Z234 - K102 Z237 - K167 Z238 - K168 Z240 - V507 - A85 - K332
Z241 - K132 Z243 - K180 Z244 - K179 Z246 - A88 - K184
Z247 - K181 Z248 - V264 - K182 Z249 - K183 Z250 - K185
Z252 - K187 Z253 - K19 Z254 - K20 Z259 - V391 - K243
Z262 - K254 Z263 - K253 Z266 - K256 Z267 - K255
Z268 - K258 Z269 - K270 Z270 - A90 - K275 Z272 - K281
Z273 - A100 - K285 Z274 - K288 Z277 - A76 - K291 Z278 - K293
Z279 - K323 Z280 - K321 Z281 - K300 Z282 - V480 - A95 - K301
Z283 - K303 Z284 - A6 - K4 Z285 - V15 Z286 - A5 - K11
Z287 - A20 - K152 Z288 - K148 Z289 - V111 - K91 Z290 - K34
Z291 - K33 Z292 - K97 Z293 - K98 Z294 - K96
Z297 - V466 - A101 - K286 Z298 - V521 - K338 Z299 - A93 - K339 Z300 - V529
Z301 - K262 Z302 - K261 Z302b - K260 Z305 - A7 - K15
Z306 - K21 Z309 - K28 Z310 - V112 - K93 Z311 - V450 - K271
Z313 - V252 - K169 Z314 - K297 Z315 - A82 - K316 Z316 - V9 - K7
Z317 - K8 Z323 - K120 Z324 - K119 Z325 - V550 - K348
Z326 - V486 - A91 - K326 Z328 - K248 Z329 - K230 Z330 - K229
Z331 - K231 Z333 - K232 Z334 - K251 Z335 - A89 - K269
Z336 - K37 Z337 - K36 Z338 - K35 Z340 - V376
Z344 - Q32 Z345 - V107 Z347 - V110 - K90 Z348 - K95
Z349 - K100 Z351 - V37 Z352 - V549 Z353 - V134
Z354 - V311 Z356 - V328 Z358 - Q50 Z359 - V323
Z361 - V255 Z362 - V509 Z363 - T14 Z364 - Q33
Z367 - Q68 Z369 - V526 Z371 - V32 - Q4 Z372 - V7
Z373 - A46 Z374 - V288 Z375 - V426 Z378 - V408
Z379 - V6 Z380 - V120 Z381 - V381 Z382 - V59 - K32
Z383 - V58 - K31 Z384 - A87 - K310 Z387 - T35 Z388 - V296
Z389 - V226 - K159 Z391 - V4 Z393 - V452 Z395 - V453
Z396 - V454 Z398 - V250 Z399 - V305 Z400 - K141
Z401 - V176 - K146 Z402 - K131 Z403 - V224 - A19 - K 157 Z405 - K89
Z406 -K88 Z410 - V135 - A3 Z412 - K226 Z414 - K228
Z419 - K307 Z420 - K308 Z421 - V483 - K309 Z422 - K311
Z424 - K66 Z425 - A41 Z427 - V83 - A92 - K259 Z428 - K16
Z429 - A113 Z433 - V518 Z434 - V236 Z435 - V495
Z439 - V49 - Q9 Z440 - V233 Z441 - A106 Z442 - V76
Z443 - K51 Z444 - K52 Z445 - V273 Z452 - V382
Z453 - V193 Z454 - Q59 Z455 - V194 Z458 - K41
Z459 - K56 Z463 - A62 Z465 - V91 Z469 - V40
Z470 - V441 - Q56 Z476 - V247 Z477 - V119 Z478 - K257
Z479 - V308 Z482 - K188 Z483 - K264 Z485 - K287
Z486 - V455 Z487 - K192 Z491 - V13 Z493 - T5
Z494 - A10 Z495 - A9 Z496 - V39 Z505 - V365
Z506 - K344 Z507 - V256 Z511 - V96 - A37 Z513 - V460
Z515 - V369 Z517 - V497 Z518 - V92 Z519 - V97
Z520 - V465 Z521 - V457 Z524 - V128 Z525 - V124
Z526 - V424 Z527 - V127 Z528 - V126 Z531 - V425
Z534 - V363 - A121 Z537 - A117 Z538 - A118 Z540 - V364 - A122
Z541 - A125 Z542 - A116 Z547 - V17 - A11 Z551 - K201
Z552 - V314 Z553 - Q7 Z554 - Q21 Z556 - V5
Z557 - V350 Z558 - A129 Z559 - Q38 Z560 - K212
Z562 - V281 Z564 - V451 Z565 - V178 Z566 - Q18
Z567 - V232 Z570 - V383 Z571 - V406 Z572 - V3
Z573 - A34 Z574 - V99 - A36 Z575 - V1 Z576 - V2
Z578 - V81 - A70 Z579 - V326 - Q41 Z581 - A147 Z583 - V145 - A146
Z585 - V544 - Q72 - T62 Z587 - V477 Z589 - V475 Z591 - V478
Z592 - V474 Z595 - V473 - K295 Z597 - A79 - K299 Z598 - A78 - K298
Z599 - K294 Z600 - K289 Z601 - A77 - K290 Z602 - K292
Z604 - A80 Z605 - V72 Z607 - V372 Z610 - V131
Z612 - K215 Z613 - K216 Z614 - K214 Z616 - K217
Z619 - K221 Z623 - K223 Z624 - K222 Z645 - A52 - K43
Z646 - K46 Z647 - A48 Z648 - A49 - K45 Z649 - K44
Z650 - V70 Z651 - V69 Z652 - V71 - A56 Z654 - A51
Z656 - A54 Z659 - V543 Z660 - V362 Z662 - V361 - Q46
Z663 - K209 Z665 - K273 Z666 - K272 Z667 - K274
Z668 - V479 Z669 - A108 Z670 - V148 Z671 - V192
Z673 - A1 - K112 Z675 - V487 - K328 Z676 - K327 Z678 - V427
Z679 - V237 - A27 Z680 - K186 Z682 - V447 Z683 - V548 - A149
Z684 - V283 - A96 - K 194 Z685 - V286 - K195 Z689 - V282 Z692 - V485
Z693 - V219 - Q25 Z696 - K144 Z697 - V170 Z698 - A132
Z700 - V101 - A33 Z701 - V21 Z702 - V22 Z704 - V23
Z705 - V370 Z708 - A152 Z712 - V184 - Q22 Z715 - V166 - A69
Z717 - V414 Z718 - V295 - T45 Z719 - V403 - A104 Z721 - Q70
Z722 - V307 Z723 - Q37 Z724 - V109 Z727 - V164
Z733 - V84 Z734 - V228 Z735 - A131 Z736 - V268
Z738 - V290 Z740 - V95 - Q13 Z742 - K103 Z743 - K196
Z744 - V378 - A111 Z745 - V379 - A112 Z747 - V163 - A38 - K 133 Z748 - K249
Z749 - K250 Z755 - K245 Z759 - K110 Z762 - K156
Z763 - K155 Z764 - K154 Z768 - K116 Z769 - K329
Z771 - V197 Z772 - A26 Z774 - K65 Z776 - V8
Z778 - Q12 Z781 - V384 Z782 - A110 Z784 - V411
Z786 - V410 Z787 - V412 Z788 - V306 Z789 - A109
Z794 - V151 Z795 - V340 Z796 - V106 - A32 Z797 - V66
Z798 - A42 Z799 - V325 Z801 - V355 Z804 - V167 - K147
Z806 - V172 - A67 Z807 - V510 Z809 - V371 - Q48 Z810 - A16
Z812 - A17 Z813 - V161 - T8 Z817 - V520 Z818 - V200
Z820 - V203 Z821 - V61 Z823 - V508 Z825 - V130
Z826 - V449 Z827 - V133 Z828 - V467 - A102 Z832 - A12
Z837 - V18 Z839 - K126 Z840 - V464 Z844 - V292
Z845 - Q34 Z849 - V155 Z850 - V202 Z853 - K236
Z854 - V223 Z863 - K23 Z864 - K24 Z866 - K75
Z867 - A30 - K76 Z868 - K108 Z871 - A39 Z872 - Q6
Z873 - K13 Z874 - V157 Z879 - V274 Z880 - V12
Z883 - A105 Z885 - V249 Z887 - A2 Z888 - A136
Z889 - V73 - A59 Z895 - K343 Z896 - A99 Z897 - V532
Z898 - V545 Z899 - V125 Z900 - V132 Z901 - V285 - A97
Z902 - Q31 Z903 - V265 Z904 - V50 Z905 - V181
Z906 - V225 - K158 Z907 - V147 Z908 - V188 Z909 - Q69
Z910 - Q28 Z911 - V316 - Q64 Z912 - V214 - Q24 Z913 - K70
Z915 - A35 Z918 - V329 Z919 - V204 Z922 - V330
Z924 - V387 Z926 - V129 Z927 - V320 - Q65 Z928 - V433
Z929 - Q44 Z930 - Q16 Z931 - V86 Z934 - V444 - Q57
Z936 - V279 - A137 Z938 - V115 Z940 - A81 - T32 Z942 - A24
Z943 - V207 Z945 - V213 Z949 - V35 Z951 - A115
Z952 - V57 - Q10 Z954 - V352 Z958 - K6 Z960 - A66
Z961 - V174 Z962 - K252 Z963 - V284 Z965 - V118
Z966 - T4 Z967 - V52 - A14 Z968 - V104 Z970 - V171
Z971 - V338 Z973 - V87 - K164 Z974 - Q52 Z975 - V434
Z976 - V206 Z977 - V198 Z980 - V260 Z981 - Q30
Z982 - V263 - A135 Z984 - Q17 Z985 - V267 - A139 Z986 - V415
Z987 - V516 Z990 - Q53 Z991 - A43 - K118 Z992 - V458
Z993 - K22 Z994 - V291 - Q35 Z995 - K67 Z996 - V88
Z1002 - V230 Z1007 - V105 Z1010 - V324 - Q39 Z1012 - V38
Z1015 - V522 Z1019 - V149 Z1021 - A71 Z1022 - V121
Z1027 - V375 Z1029 - V205 Z1030 - V468 Z1031 - V234
Z1036 - A130 Z1038 - V146 - A145 Z1039 - V519 Z1040 - V437
Z1042 - V500 Z1044 - V156 Z1046 - V428 Z1048 - V220 - Q23
Z1049 - A50 Z1050 - V68 Z1052 - V301 Z1053 - V177 - A64
Z1056 - Q55 Z1057 - V513 Z1060 - K61 Z1061 - K59
Z1062 - V321 - Q49 Z1063 - V56 - A13 Z1064 - V386 - K242 Z1067 - V257
Z1069 - A126 Z1073 - V489 - A127 Z1074 - V491 Z1075 - V492
Z1078 - V490 Z1081 - V241 Z1082 - V242 - A65 - K161 Z1086 - T27
Z1087 - V243 Z1094 - V502 Z1095 - A141 Z1099 - A142
Z1101 - K121 Z1102 - V317 Z1103 - V493 Z1104 - V48
Z1105 - A151 Z1106 - V269 Z1108 - Q8 Z1109 - Q42
Z1110 - V29 Z1112 - T22 Z1113 - V275 Z1114 - V53
Z1116 - V254 Z1117 - V389 Z1119 - V141 Z1120 - V209
Z1121 - V540 Z1122 - V351 Z1123 - V344 Z1124 - V380
Z1126 - V482 Z1128 - Q2 Z1131 - V103 Z1132 - V102
Z1149 - Q67 Z1153 - V78 Z1155 - A58 Z1156 - Q58
Z1157 - V423 Z1159 - Q19 Z1160 - Q47 Z1162 - V377
Z1164 - V248 Z1168 - Q45 Z1169 - A83 Z1171 - V488
Z1174 - A84 Z1175 - V445 Z1177 - K235 Z1179 - K234
Z1180 - V20 Z1181 - A150 Z1182 - V494 Z1183 - V261
Z1184 - V547 - A148 Z1185 - Q66 Z1186 - V512 Z1189 - Q20
Z1190 - V401 - A114 Z1198 - V246 Z1200 - V150 - Q15 Z1201 - V430
Z1202 - V100 Z1205 - V333 Z1207 - V299 Z1208 - Q36
Z1212 - A47 - K62 Z1214 - T46

V = Vaccaro, Le marche dei tipografi ed editori del secolo XVI nella Biblioteca Angelica

V1 - Z575 V2 - Z576 V3 - Z572 V4 - Z391
V5 - Z556 V6 - Z379 V7 - Z372 V8 - Z776
V9 - Z316 - K7 V11 - Z173 V12 - Z880 V13 - Z491
V14 - Z30 V15 - Z285 V17 - Z547 - A11 V18 - Z837
V19 - Z183 V20 - Z1180 V21 - Z701 V22 - Z702
V23 - Z704 V25 - Z56 V26 - Z57 V29 - Z1110
V30 - Z117 V31 - Z104 V32 - Z371 - Q4 V34 - Z202
V35 - Z949 V37 - Z351 V38 - Z1012 V39 - Z496
V40 - Z469 V43 - Z190t V48 - Z1104 V49 - Z439 - Q9
V50 - Z904 V51 - Z191 V52 - Z967 - A14 V53 - Z1114
V55 - Z 191b V56 - Z1063 - A13 V57 - Z952 - Q10 V58 - Z383 - K31
V59 - Z382 - K32 V61 - Z821 V63 - Z187 V66 - Z797
V67 - Z155 - T23 V68 - Z1050 V69 - Z651 V70 - Z650
V71 - Z652 - A56 V72 - Z605 V73 - Z889 - A59 V76 - Z442
V77 - Z119 V78 - Z1153 V81 - Z578 - A70 V83 - Z427 - A92 - K259
V84 - Z733 V85 - Z168 - T20 V86 - Z931 V87 - Z973 - K164
V88 - Z996 V89 - Z125 V91 - Z465 V92 - Z518
V95 - Z740 - Q13 V96 - Z511 - A37 V97 - Z519 V99 - Z574 - A36
V100 - Z1202 V101 - Z700 - A33 V102 - Z1132 V103 - Z1131
V104 - Z968 V105 - Z1007 V106 - Z796 - A32 V107 - Z345
V108 - Z87 - K79 V109 - Z724 V110 - Z347 - K90 V111 - Z289 - K91
V112 - Z310 - K93 V113 - Z33 V115 - Z938 V118 - Z965
V119 - Z477 V120 - Z380 V121 - Z1022 V122 - Z150
V123 - Z51 V124 - Z525 V125 - Z899 V126 - Z528
V127 - Z527 V128 - Z524 V129 - Z926 V130 - Z825
V131 - Z610 V132 - Z900 V133 - Z827 V134 - Z353
V135 - Z410 - A3 V139 - Z918 V141 - Z1119 V145 - Z583 - A146
V146 - Z1038 - A145 V147 - Z907 V148 - Z670 V149 - Z1019
V150 - Z1200 - Q15 V151 - Z794 V155 - Z849 V156 - Z1044
V157 - Z874 V158 - Z16 V161 - Z813 - T8 V162 - Z156 - A15
V163 - Z747 - A38 - K 133 V164 - Z727 V166 - Z715 - A69 V167 - Z804 - K147
V168 - Z13 V169 - Z207 V170 - Z697 V171 - Z970
V172 - Z806 - A67 V174 - Z961 V176 - Z401 - K146 V177 - Z1053 - A64
V178 - Z565 V179 - Z229 - A18 V180 - Z209 V181 - Z905
V184 - Z712 - Q22 V185 - Z143 V186 - Z144 V188 - Z908
V190 - Z73 V191 - Z129 - A21 V192 - Z671 V193 - Z453
V194 - Z455 V195 - Z158 V197 - Z771 V198 - Z977
V199a - Z190b - K149 V199b - Z111 - K206 V200 - Z818 V202 - Z850
V203 - Z820 V204 - Z919 V205 - Z1029 V206 - Z976
V207 - Z943 V209 - Z1120 V213 - Z945 V214 - Z912 - Q24
V216 - Z201 V219 - Z693 - Q25 V220 - Z1048 - Q23 V221 - Z44
V223 - Z854 V224 - Z403 - A19 - K 157 V225 - Z906 - K158 V226 - Z389 - K159
V227 - Z101 - A28 V228 - Z734 V230 - Z1002 V232 - Z567
V233 - Z440 V234 - Z1031 V236 - Z434 V237 - Z679 - A27
V238 - Z15 V240 - Z142 - Q26 V241 - Z1081 V242 - Z1082 - A65 - K161
V243 - Z1087 V246 - Z1198 V247 - Z476 V248 - Z1164
V249 - Z885 V250 - Z398 V252 - Z313 - K169 V254 - Z1116
V255 - Z361 V256 - Z507 V257 - Z1067 V258 - Z223 - Q27
V259 - Z77 - A63 V260 - Z980 V261 - Z1183 V263 - Z982 - A135
V264 - Z248 - K182 V265 - Z903 V267 - Z985 - A139 V268 - Z736
V269 - Z1106 V270 - Z102 V272 - Z210 V273 - Z445
V274 - Z879 V275 - Z1113 V277 - Z82 V279 - Z936 - A137
V281 - Z562 V282 - Z689 V283 - Z684 - A96 - K194 V284 - Z963
V285 - Z901 - A97 V286 - Z685 - K195 V287 - Z94 V288 - Z374
V290 - Z738 V291 - Z994 - Q35 V292 - Z844 V293 - Z3
V294 - Z189 V295 - Z718 - T45 V296 - Z388 V299 - Z1207
V301 - Z1052 V305 - Z399 V306 - Z788 V307 - Z722
V308 - Z479 V311 - Z354 V312 - Z159 V313 - Z160
V314 - Z552 V315 - Z121 V316 - Z911 - Q64 V317 - Z1102
V320 - Z927 - Q65 V321 - Z1062 - Q49 V323 - Z359 V324 - Z1010 - Q39
V325 - Z799 V326 - Z579 - Q41 V327 - Z194 V328 - Z356
V329 - Z918 V330 - Z922 V333 - Z1205 V337 - Z70
V338 - Z971 V339 - Z80 V340 - Z795 V342 - Z74
V344 - Z1123 V345 - Z225 V346 - Z205 V350 - Z557
V351 - Z1122 V352 - Z954 V355 - Z801 V356 - Z124 - A133
V358 - T36 V359 - Z78 V360 - A134 V361 - Z662 - Q46
V362 - Z660 V363 - Z534 - A121 V364 - Z540 - A122 V365 - Z505
V369 - Z515 V370 - Z705 V371 - Z809 - Q48 V372 - Z607
V373 - Z132 - T49 V375 - Z1027 V376 - Z340 V377 - Z1162
V378 - Z744 - A111 V379 - Z745 - A112 V380 - Z1124 V381 - Z381
V382 - Z452 V383 - Z570 V384 - Z781 V385 - Z6
V386 - Z1064 - K242 V387 - Z924 V388 - Z167 V389 - Z1117
V390 - Z221 V391 - Z259 - K243 V392 - Z38 - K174 V393 - Z35 - K177
V395 - Z39 - K175 V397 - Z110 V398 - Z50 V399 - Z42 - A74
V400 - Z45 V401 - Z1190 - A111 V402 - Z1 V403 - Z719 - A104
V405 - Z18 V406 - Z571 V407 - Z146 V408 - Z378
V410 - Z786 V411 - Z784 V412- Z787 V414 - Z717
V415 - Z986 V418 - Z211 V423 - Z1157 V424 - Z526
V425 - Z531 V426 - Z375 V427 - Z678 V428 - Z1046
V429 - Z31 V430 - Z1201 V432 - Z230 - Q51 V433 - Z928
V434 - Z975 V435 - Z89 V436 - Z26 V437 - Z1040
V440 - Z17 - Q54 V441 - Z470 - Q56 V444 - Z934 - Q57 V445 - Z1175
V447 - Z682 V449 - Z826 V450 - Z311 - K271 V451 - Z564
V452 - Z393 V453 - Z395 V454 - Z396 V455 - Z486
V457 - Z521 V458 - Z992 V459 - Z67 V460 - Z513
V464 - Z840 V465 - Z520 V466 - Z297 - A101 - K286 V467 - Z828 - A102
V468 - Z1030 V472 - Z153 V473 - Z595 - K295 V474 - Z592
V475 - Z589 V477 - Z587 V478 - Z591 V479 - Z668
V480 - Z282 - A95 - K301 V481 - Z227 - Q62 V482 - Z1126 V483 - Z421 - K309
V484 - Z179 - K313 V485 - Z692 V486 - Z326 - A91 - K326 V487 - Z675 - K328
V488 - Z1171 V489 - Z1073 - A127 V490 - Z1078 V491 - Z1074
V492 - Z1075 V493 - Z1103 V494 - Z1182 V495 - Z435
V497 - Z517 V500 - Z1042 V502 - Z1094 V507 - Z240 - A85 - K332
V508 - Z823 V509 - Z362 V510 - Z807 V511 - Z9 - A138
V512 - Z1186 V513 - Z1057 V516 - Z987 V517 - Z198
V518 - Z433 V519 - Z1039 V520 - Z817 V521 - Z298 - K338
V522 - Z1015 V526 - Z369 V529 - Z300 V531 - K342
V532 - Z897 V534 - Z212 V535 - Z222 V537 - Z224
V538 - Z148 V539 - Q71 V540 - Z1121 V543 - Z659
V544 - Z585 - Q72 - T62 V545 - Z898 V547 - Z1184 - A148 V548 - Z683 - A149
V549 - Z352 V550 - Z325 V551 - Z152

A = Ascarelli, La tipografia cinquecentina italiana

A1 - Z673 - K112 A2 - Z887 A3 - Z410 - V135 A4 - K10
A5 - Z286 - K11 A6 - Z284 - K4 A7 - Z305 - K15 A9 - Z495
A10 - Z494 A11 - Z547 - V17 A12 - Z832 A13 - Z1063 - V56
A14 - Z967 - V52 A15 - Z156 - V162 A16 - Z810 A17 - Z812
A18 - Z229 - V179 A19 - Z403 - V224 - K157 A20 - Z287 A21 - Z129 - V191
A22 - Z128 A23 - Z130 A24 - Z942 A25 - Z181
A26 - Z772 A27 - Z679 - V237 A28 - Z101 - V227 A29 - Z58
A30 - Z867 - K76 A32 - Z796 - V106 A33 - Z700 - V101 A34 - Z573
A35 - Z915 A36 - Z574 - V99 A37 - Z511 - V96 A38 - Z747 - V163 - K133
A39 - Z871 A41 - Z425 A42 - Z798 A43 - Z991 - K118
A44 - Z215 A46 - Z373 A47 - Z1212 - K62 A48 - Z647
A49 - Z648 - K45 A50 - Z1049 A51 - Z654 A52 - Z645
A54 - Z656 A56 - Z652 - V71 A58 - Z1155 A59 - Z889 - V73
A60 - Z10 - T30 A61 - Z185 A62 - Z463 A63 - Z77 - V259
A64 - Z1053 - V177 A65 - Z1082 - V242 - K 161 A66 - Z960 A67 - Z806 - V172
A69 - Z715 - V166 A70 - Z578 - V81 A71 - Z1021 A72 - Z36
A73 - Z41 A74 - Z42 - V399 A75 - Z46 A76 - Z277 - K291
A77 - Z601 - K290 A78 - Z598 - K298 A79 - Z597 A80 - Z604
A81 - Z940 - T32 A82 - Z315 - K316 A83 - Z1169 A84 - Z1174
A85 - Z240 - V507 - K332 A86 - Z175 - K312 A87 - Z384 - K310 A88 - Z246 - K184
A89 - Z335 - K269 A90 - Z270 - K275 A91 - Z326 - V486 - K326 A92 - Z427 - V83 - K259
A93 - Z299 - K339 A94 - Z165 - K340 A95 - Z282 - V480 - K301 A96 - Z684 - V283 - K194
A97 - Z901 - V285 A98 - Z93 A99 - Z896 A100 - Z273 - K285
A101 - Z297 - V466 - K286 A102 - Z828 - V467 A103 - Z62 A104 - Z719 - V403
A105 - Z883 A106 - Z441 A108 - Z669 A109 - Z789
A110 - Z782 A111 - Z744 - V378 A112 - Z745 - V379 A113 - Z429
A114 - Z1190 - V401 A115 - Z951 A116 - Z542 A117 - Z537
A118 - Z538 A121 - Z534 - V363 A122 - Z540 - V364 A125 - Z541
A126 - Z1069 A127 - Z1073 - V489 A129 - Z558 A130 - Z1036
A131 - Z735 A132 - Z698 A133 - Z124 - V356 A134 - V360 - V360
A135 - Z982 - V263 A136 - Z888 A137 - Z936 - V279 A138 - Z9 - V511
A139 - Z985 - V267 A141 - Z1095 A142 - Z1099 A143 - Z147
A145 - Z1038 - V146 A146 - Z583 - V145 A147 - Z581 A148 - Z1184 - V547
A149 - Z683 - V548 A150 - Z1181 A151 - Z1105 A152 - Z708

Q = Ascarelli-Vaccaro, Marche poco note di tipografi editori italiani del sec XVI dalla raccolta della biblioteca universitaria Alessandrina

Q1 - Z161 - T16 Q2 - Z1128 Q3 - Z116 Q4 - Z371 - V32
Q5 - Z197 Q6 - Z872 Q7 - Z553 Q8 - Z1108
Q9 - Z439 - V49 Q10 - Z952 - V57 Q11 - Z105 Q12 - Z778
Q13 - Z740 - V95 Q14 - Z164 Q15 - Z1200 - V150 Q16 - Z930
Q17 - Z984 Q18 - Z566 Q19 - Z1159 Q20 - Z1189
Q21 - Z554 Q22 - Z712 - V184 Q23 - Z1048 - V220 Q24 - Z912 - V214
Q25 - Z693 - V219 Q26 - Z142 - V240 Q27 - Z223 - V258 Q28 - Z910
Q29 - Z138 Q30 - Z981 Q31 - Z902 Q32 - Z344
Q33 - Z364 Q34 - Z845 Q35 - Z994 - V291 Q36 - Z1208
Q37 - Z723 Q38 - Z559 Q39 - Z1010 - V324 Q40 - Z190
Q41 - Z579 - V326 Q42 - Z1109 Q43 - Z68 Q44 - Z929
Q45 - Z1168 Q46 - Z662 - V361 Q47 - Z1160 Q48 - Z809 - V371
Q49 - Z1062 - V321 Q50 - Z358 Q51 - Z230 - V432 Q52 - Z974
Q53 - Z990 Q54 - Z17 - V440 Q55 - Z1056 Q56 - Z470 - V441
Q57 - Z934 - V444 Q58 - Z1156 Q59 - Z454 Q62 - Z227 - V481
Q64 - Z911 - V316 Q65 - Z927 - V320 Q66 - Z1185 Q67 - Z1149
Q68 - Z367 Q69 - Z909 Q70 - Z721 Q71 - V539
Q72 - Z585 - V544 - T62

T = Ascarelli - Menato, La tipografia del '500 in Italia

T2 - Z126 T4 - Z966 T5 - Z493 T7 - K30
T8 - Z813 - V 161 T14 - Z363 T16 - Z161 - Q1 T20 - Z168 - V 85
T21 - Z28 T22 - Z1112 T23 - Z155 - V67 T27 - Z1086
T30 - Z10 - A60 T32 - Z940 - A81 T35 - Z387 T36 - V358
T45 - Z718 - V295 T46 - Z1214 T47 - Z79 T49 - Z132 - V373
T56 - Z4 T62 - Z585 - V544 - Q72

K = Kristeller, Die italienischen Buchdrucker- und Verlegerzeichen bis 1525

K4 - Z284 - A6 K6 - Z958 K7 - Z316 - V9 K8 - Z317
K10 - A4 K11 - Z286 - A5 K13 - Z873 K15 - Z305 - A7
K16 - Z428 K19 - Z253 K20 - Z254 K21 - Z306
K22 - Z993 K23 - Z863 K24 - Z864 K28 - Z309
K30 - T7 K31 - Z383 - V58 K32 - Z382 - V59 K33 - Z291
K34 - Z290 K35 - Z338 K36 - Z337 K37 - Z336
K41 - Z458 K43 - Z645 - A52 K44 - Z649 K45 - Z648 - A49
K46 - Z646 K51 - Z443 K52 - Z444 K56 - Z459
K59 - Z1061 K61 - Z1060 K62 - Z1212 - A47 K65 - Z774
K66 - Z424 K67 - Z995 K70 - Z913 K73 - Z84
K74 - Z85 K75 - Z866 K76 - Z867 - A30 K78 - Z86
K79 - Z87 - V108 K83 - Z88 K88 - Z406 K89 - Z405
K90 - Z347 - V110 K91 - Z289 - V111 K93 - Z310 - V112 K95 - Z348
K96 - Z294 K97 - Z292 K98 - Z293 K100 - Z349
K102 - Z234 K103 - Z742 K108 - Z868 K110 - Z759
K112 - Z673 - A1 K116 - Z768 K118 - Z991 - A43 K119 - Z324
K120 - Z323 K121 - Z1101 K126 - Z839 K131 - Z402
K132 - Z241 K133 - Z747 - V163 - A38 K141 - Z400 K144 - Z696
K146 - Z401 - V176 K147 - Z804 - V167 K148 - Z288 K149 - Z190b - V199a
K152 - Z287 - A20 K154 - Z764 K155 - Z763 K156 - Z762
K157 - Z403 - V224 - A19 K158 - Z906 - V225 K159 - Z389 - V226 K161 - Z1082 - V242 - A65
K164 - Z973 - V87 K167 - Z237 K168 - Z238 K169 - Z313 - V252
K174 - Z38 - V392 K175 - Z39 - V395 K176 - Z47 K177 - Z35 - V393
K179 - Z244 K180 - Z243 K181 - Z247 K182 - Z248 - V264
K183 - Z249 K184 - Z246 - A88 K185 - Z250 K186 - Z680
K187 - Z252 K188 - 482 K191 - Z25 K192 - Z487
K193 - Z231 K194 - Z684 - V283 - A96 K195 - Z685 - V286 K196 - Z743
K201 - Z551 K204 - Z81 K206 - Z111 - V199b K207 - Z216
K208 - Z233 K209 - Z663 K212 - Z560 K214 - Z614
K215 - Z612 K216 - Z613 K217 - Z616 K221 - Z619
K222 - Z624 K223 - Z623 K226 - Z412 K228 - Z414
K229 - Z330 K230 - Z329 K231 - Z331 K232 - Z333
K234 - Z1179 K235 - Z1177 K236 - Z853 K242 - Z1064 - V386
K243 - Z259 - V391 K245 - Z755 K248 - Z328 K249 - Z748
K250 - Z749 K251 - Z334 K252 - Z962 K253 - Z263
K254 - Z262 K255 - Z267 K256 - Z266 K257 - Z478
K258 - Z268 K259 - Z427 - V83 - A92 K260 - Z302b K261 - Z302
K262 - Z301 K264 - Z483 K265 - Z103 K269 - Z335 - A89
K270 - Z269 K271 - Z311 - V450 K272 - Z666 K273 - Z665
K274 - Z667 K275 - Z270 - A90 K278 - Z226 K281 - Z272
K285 - Z273 - A100 K286 - Z297 - V466 - A101 K287 - Z485 K288 - Z274
K289 - Z600 K290 - Z601 - A77 K291 - Z277 - A76 K292 - Z602
K293 - Z278 K294 - Z599 K295 - Z595 - V473 K297 - Z314
K298 - Z598 - A78 K299 - Z597 - A79 K300 - Z281 K301 - Z282 - V480 - A95
K303 - Z283 K307 - Z419 K308 - Z420 K309 - Z421 - V483
K310 - Z384 - A87 K311 - Z422 K312 - Z175 - A86 K313 - Z179 - V484
K314 - Z177 K315 - Z180 K316 - Z315 - A82 K321 - Z280
K323 - Z279 K326 - Z326 - V486 - A91 K327 - Z676 K328 - Z675 - V487
K329 - Z769 K332 - Z240 - V507 - A85 K334 - Z112 K336 - Z83
K337 - Z220 K338 - Z298 - V521 K339 - Z299 - A93 K340 - Z165 - A94
K342 - V531 K343 - Z895 K344 - Z506 K348 - Z325 - V550

N.B.

Non si possono citare le seguenti marche il cui numero è accompagnata da una lettera:

Z190b - Z190t - Z191b - Z302b - V199a - V199b

Vi sono nelle tabelle alcuni casi in cui le citazioni sarebbero 4, quindi se ne deve scartare una e cioè:

K133 - K157 - K161 - K194 - K259 - K286 - K301 - K326 - K332 - T62

Sia le citazioni accompagnate da lettera, sia quelle in eccesso ricordate qui sopra, possono essere riportate nel campo "nota alla marca".